Cel główny programu
Wsparcie gospodarki efektywnie korzystającej z zasobów i przyjaznej środowisku oraz sprzyjającej spójności terytorialnej i społecznej
Założenia architektury programu operacyjnego
Konstruując architekturę PO IŚ zostało wziętych pod uwagę szereg czynników celem znalezienia rozwiązania optymalnego z punktu widzenia zarówno zapewnienia tematycznej spójności oraz jednocześnie elastyczności zarządzania i wdrażania. Głównym dążeniem było skoncentrowanie na ograniczonej liczbie, tematycznie homogenicznych osi priorytetowych, co jest niezwykle istotne dla sprawnego zarządzania. Proponowane osiem osi priorytetowych wynika przede wszystkim z potrzeby uwzględnienia określonego podziału obszarów wsparcia na cele tematyczne (CT) oraz priorytety inwestycyjne (PI), rodzaju funduszu UE, systemu instytucjonalnego oraz kategoryzacji regionów (regiony słabiej oraz lepiej rozwinięte).
Z punktu widzenia podziału na CT i PI, zawartość osi priorytetowych respektuje ogólną zasadę, aby w obrębie jednej osi koncentrować się na jednym CT, wyjątek dotyczy osi priorytetowych II. oraz III., które przewidują w swoim zakresie wybrane pojedyncze PI z innych CT (tj. odpowiednio PI 5.2 oraz PI 4.5). Podejście takie wynika wprost z potrzeby zapewnienia maksymalnie spójnej tematycznie osi, bierze również pod uwagę zakres interwencji danych PI (ze względu na ich ograniczony przedmiot, za mniej efektywne uznano dedykowanie tym PI odrębnych osi). Zgodnie z przedstawioną diagnozą i założonymi celami, PO IŚ będzie podejmował interwencje w ramach następujących CT (oraz w ich obrębie wybranych PI):
- CT 4 Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach;
- CT 5 Promowanie dostosowania do zmian klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem;
- CT 6 Ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystania zasobów;
- CT 7 Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych oraz
- (w ograniczonym zakresie) CT 9 Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem.
Architektura programu operacyjnego
I. OŚ PRIORYTETOWA Zmniejszenie emisyjności gospodarki
Realizuje CT4., w tym następujące PI:
(4.1 wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych;
(4.2.) promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach ;
(4.3.) wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych, i w sektorze mieszkaniowym;
(4.4.) rozwijanie i wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji działających na niskich i średnich poziomach napięcia;
(4.5.) promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu;
(4.7) promowanie wykorzystywania wysokosprawnej kogeneracji ciepła i energii elektrycznej w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe.
II. OŚ PRIORYTETOWA Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu
Realizuje CT5., w tym następujący PI:
(5.2) wspieranie inwestycji ukierunkowanych na konkretne rodzaje zagrożeń przy jednoczesnym zwiększeniu odporności na klęski i katastrofy i rozwijaniu systemów zarządzania klęskami i katastrofami.
Realizuje CT6., w tym następujące PI:
(6.1) inwestowanie w sektor gospodarki odpadami celem wypełnienia zobowiązań określonych w dorobku prawnym Unii w zakresie środowiska oraz zaspokojenia wykraczających poza te zobowiązania potrzeb inwestycyjnych określonych przez państwa członkowskie;
(6.2) inwestowanie w sektor gospodarki wodnej celem wypełnienia zobowiązań określonych w dorobku prawnym Unii w zakresie środowiska oraz zaspokojenia wykraczających poza te zobowiązania potrzeb inwestycyjnych, określonych przez państwa członkowskie;
(6.4) ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez program „Natura 2000” i zieloną infrastrukturę;
(6.5) podejmowanie przedsięwzięć mających na celu poprawę stanu jakości środowiska miejskiego, rewitalizację miast, rekultywację i dekontaminację terenów poprzemysłowych (w tym terenów powojskowych), zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza i propagowanie działań służących zmniejszeniu.
III. OŚ PRIORYTETOWA Rozwój infrastruktury transportowej przyjaznej dla środowiska i ważnej w skali europejskiej
Realizuje CT4., w tym następujący PI:
(4.5) promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu.
Realizuje CT7., w tym następujące PI:
(7.1) wspieranie multimodalnego jednolitego europejskiego obszaru transportu poprzez inwestycje w TEN-T;
(7.3) rozwój i usprawnianie przyjaznych środowisku (w tym o obniżonej emisji hałasu) i niskoemisyjnych systemów transportu, w tym śródlądowych dróg wodnych i transportu morskiego, portów, połączeń multimodalnych oraz infrastruktury portów lotniczych, w celu promowania zrównoważonej mobilności regionalnej i lokalnej;
(7.4) rozwój i rehabilitacja kompleksowych, wysokiej jakości i interoperacyjnych systemów transportu kolejowego wysokiej jakości oraz propagowanie działań służących zmniejszaniu hałasu.
IV. OŚ PRIORYTETOWA Zwiększenie dostępności do transportowej sieci europejskiej
Realizuje CT7., w tym następujący PI:
(7.1) wspieranie multimodalnego jednolitego europejskiego obszaru transportu poprzez inwestycje w TEN-T;
(7.2) zwiększanie mobilności regionalnej poprzez łączenie węzłów drugorzędnych i trzeciorzędnych z infrastrukturą TEN-T, w tym z węzłami multimodalnymi.
V. OŚ PRIORYTETOWA Poprawa bezpieczeństwa energetycznego
Realizuje CT7., w tym następujący PI:
(7.5) zwiększenie efektywności energetycznej i bezpieczeństwa dostaw poprzez rozwój inteligentnych systemów dystrybucji, magazynowania i przesyłu energii oraz poprzez integrację rozproszonego wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych.
VI. OŚ PRIORYTETOWA Ochrona i rozwój dziedzictwa kulturowego
Realizuje CT6., w tym następujący PI:
(6.3) zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego.
VII. OŚ PRIORYTETOWA Wzmocnienie strategicznej infrastruktury ochrony zdrowia
Realizuje CT9., w tym następujący PI:
(9.1) Inwestycje w infrastrukturę zdrowotną i społeczną, które przyczyniają się do rozwoju krajowego, regionalnego i lokalnego, zmniejszania nierówności w zakresie stanu zdrowia, promowanie włączenia społecznego poprzez lepszy dostęp do usług społecznych, kulturalnych i rekreacyjnych oraz przejścia z usług instytucjonalnych do usług na poziomie społeczności lokalnych.
VIII. OŚ PRIORYTETOWA Pomoc techniczna
Pomoc techniczna dla instytucji realizujących program oraz największych beneficjentów.